karbonik anhidraz ne demek?

Karbonik anhidraz (CA), canlı organizmalarda önemli fizyolojik süreçlerde rol oynayan bir metaloenzim ailesidir. Temel işlevi, karbondioksit (CO₂) ve suyun (H₂O) reaksiyonunu hızlandırarak bikarbonat iyonları (HCO₃⁻) ve protonların (H⁺) oluşumunu katalizlemektir. Bu reaksiyon, aynı zamanda tersine de işleyebilir.

Reaksiyon:

CO₂ + H₂O ⇌ HCO₃⁻ + H⁺

Fonksiyonları:

• Solunum: Akciğerlerde CO₂'nin uzaklaştırılması ve dokularda CO₂'nin taşınması.
• Asit-baz dengesi: Vücut sıvılarının pH'sının düzenlenmesi.
• İyon taşınımı: Böbreklerde ve diğer epitel dokularda iyonların taşınması.
• Kemik rezorpsiyonu: Kemik yıkımında rol oynar.
• Glokom: Göz içi basıncının düzenlenmesinde görev alır; bu nedenle karbonik anhidraz inhibitörleri glokom tedavisinde kullanılır.

İzoenzimler:

Çeşitli karbonik anhidraz izoenzimler tanımlanmıştır ve farklı dokularda farklı derecelerde eksprese edilirler. Başlıca izoenzimler arasında CA I, CA II, CA III, CA IV, CA V, CA VI, CA VII, CA IX, CA XII, CA XIII ve CA XIV bulunur. Her bir izoenzimin katalitik aktivitesi ve inhibisyon duyarlılığı farklıdır.

İnhibitörler:

Karbonik anhidraz inhibitörleri (örn. asetazolamid), bu enzimin aktivitesini bloke eden ve böylece CO₂ hidratasyonunu yavaşlatan maddelerdir. Bu inhibitörler, glokom, epilepsi, dağ hastalığı ve ödem gibi çeşitli durumların tedavisinde kullanılır.